-
1 ашарга яраклы нәрсә
-
2 ашарга яраклы
-
3 ашарга яраклы әйбер
-
4 ашарга ярарлык
-
5 ашауга яраклы
-
6 ашау
перех.1)а) есть (что) (хлеб, кашу, мороженое, ягоды, яблоки, виноград), пое́сть ( чего); съеда́ть/съесть ( свою порцию); ку́шать, поку́шать, ску́шать; хлеба́ть, похлеба́ть прост. (суп, окрошку); выеда́ть/вы́есть ( начинку от пирога); поеда́ть; принима́ть/приня́ть пи́щу (еду́, пита́ние); ( о животных) брать (взять, принима́ть/приня́ть) пи́щу (корм) || еда́, съеда́ние, выеда́ние, поеда́ние; приём пи́щиашыйсы килә — есть (ку́шать) хо́чется
ашауга талымсыз — неприхотли́в в еде́; непривере́длив к еде́
чит-читен мал ашаган печән кибәне — стог се́на с подъе́денными скоти́ной бока́ми
ашаган күренми, кигән күренә — (посл.) что съел не ви́дно, а что наде́л ви́дно (т. е. не следует тратиться только на питание)
ашамыйм дигән (килен) алтмыш белен ашаган — (посл.) отне́кивалась (неве́стка) (не жела́ла), шестьдеся́т бли́нчиков съе́ла; ба́ба не́хотя съе́ла це́лого порося́
б) есть, пое́сть, поеда́ть; съеда́ть, съе́сть, употребля́ть (употреби́ть) в пи́щу; потребля́ть/потреби́ть ( что); пита́ться, корми́ться ( чем) || поеда́ние, съеда́ние, употребле́ние в пи́щу; потребле́ние; пита́ние, кормёжка ( чем)ул тозлы кәбестә ашамый — он не ест (потребля́ет) солёную капу́сту
ит кенә ашый торган ерткычлар — хи́щники, пита́ющиеся то́лько мя́сом
кәбестәне корт ашый — капу́сту че́рви поеда́ют
ашган белми, тураган белә — (посл.) зна́ет (ве́дает) не тот, кто потребля́ет, а тот, кто гото́вит
в) жрать, сжира́ть/сожра́ть, пожира́ть/пожра́ть груб.; прост. (о человеке ненасытном, жадном) || пожира́ниег) обе́дать/пообе́дать, есть/пое́сть (дома, в буфете, за чей счёт); за́втракать/поза́втракать; по́лдничать/попо́лдничать; у́жинать/поу́жинать, трапе́зничать/ потрапе́зничатьашарга кая йөрисез? — куда́ вы хо́дите обе́дать? куда́ вы хо́дите на обе́д?
без инде күптән ашадык — мы уже́ давно́ пое́ли
2) в знач. нареч.а) ашаганда за столо́м (обе́дом, за́втраком, у́жином); во вре́мя е́ды, при еде́ашаганда сөйләшмәгез — не разгова́ривайте за обе́дом (столо́м)
б) ашамый, ашамыйча без еды́ (пи́щи, обе́да, за́втрака); без заку́ски ( выпить)мәктәбенә ашамый гына йөгерде — он побежа́л в шко́лу без за́втрака
3) пита́ться, корми́ться, харчи́ться прост. (где, чем, как, на что); столова́ться, есть || пита́ние, кормёжка, стол, харчи́; еда́ || харчево́й прост.ашау акчасы — харчевы́е де́ньги; де́ньги на харч
4) прообе́дать, проза́втракать, проу́жинать; есть, ку́шать ( сколько часов)5)а) грызть/погры́зть (семечки, грушу, морковку, яблоко); прогрыза́ть/прогры́зть (семечки, орехи весь вечер); лу́згать/полу́згать прост. (семечки, орехи); щёлкать/пощёлкать (орешков, семечек) || щёлканье, лу́зганье прост.б) грызть/погры́зть ( о грызунах); прогрыза́ть/прогры́зть; есть, выеда́ть/вы́есть; подъеда́ть/ подъе́сть; объеда́ть/объе́сть; отъеда́ть/отъе́сть6) клева́ть, есть, пое́сть, поеда́ть ( что), пита́ться, корми́ться ( чем) (о птицах)миләш ашый торган кошлар — пти́цы, поеда́ющие ряби́ну; пти́цы, кото́рые пита́ются ряби́ной
7) точи́ть, прота́чивать/проточи́ть; подта́чивать/подточи́ть; проеда́ть/прое́сть, изъеда́ть/изъе́сть; съеда́ть/съе́сть (о насекомых, червяках)алманы корт ашый быел — я́блоки в э́том году́ червь то́чит
тунны көя ашаган — шу́бу моль изъе́ла
8) заеда́ть/зае́сть, есть, съеда́ть/съесть, загрыза́ть/загры́зть; сгрыза́ть/сгрызть ( о хищных зверях)сарыкны бүре ашаган — овцу́ загры́з волк
9) заеда́ть/зае́сть (о мошкаре, комарах и т.п.); съеда́ть/съесть, есть; куса́ть/покуса́тьбу вакытта тайгада черки ашый — в э́ту по́ру в тайге́ мо́шки заеда́ют
10) перен. есть, съеда́ть/съесть, уеда́ть/уе́сть, заеда́ть/зае́сть, заклёвывать/заклева́ть, загрыза́ть/загры́зть, грызть, изводи́ть/извести́ (о властной свекрови, жёстком начальнике и т. п.)11)а) разъеда́ть/разъе́сть, выеда́ть/вы́есть, объеда́ть/объе́сть, съеда́ть/съесть, есть; проеда́ть/прое́сть (о ржавчине, кислоте и т. п.)б) ирон. отве́дывать/отве́дать, поотве́дать, получа́ть/получи́ть, про́бовать/ попро́бовать, повида́ть (ремня, кнута, палки, кулаков); попада́ть/попа́сть, перепада́ть/перепа́сть, достава́ться/доста́ться, сы́паться/посы́патьсякыенны җитәрлек ашау — отве́дать доста́точно ли́ха
12) точи́ть, подта́чивать/подточи́ть (о ветре, воде, волнах и т. п.); подмыва́ть/подмы́ть, подъеда́ть/подъе́сть; отмыва́ть/отмы́ть (течением, наводнением)елга ярларын ашый — река́ подъеда́ет берега́
•- ашаган кире чыгу
- ашаган үтмәү
- ашаганнан калган
- ашаганны косу
- ашаганны сеңдерү
- ашамаган нәрсәсе юк
- ашамаса ашамас
- ашап алу
- ашап бетереп бару
- ашап бетерү
- ашап калу
- ашап күбенү
- ашап тору
- ашап тую
- ашап яту
- ашар нәрсә
- ашардай нәрсә
- ашар әйбер
- ашардай әйбер
- ашарлык нәрсә
- ашарлык әйбер
- ашарга кыстау
- ашарга пешерү
- ашарга пешереп тору
- ашарга утыру
- ашарга утырышу
- ашарга ярарлык
- ашауга ярарлык
- ашарга яраклы
- ашауга яраклы
- ашарга ярый
- ашауга ярый
- ашарга яраклы нәрсә
- ашарга яраклы әйбер
- ашарга яратучан
- ашау җитмәү
- ашау үтмәү
- ашау ягы
- ашаудан калу
- ашауны төрләндерү
- ашыйсын ашамау••ашаган тамакка ни бармас — заче́м предава́ться чревоуго́дию; заче́м в чревоуго́дника (чревоуго́дницу) превраща́ться
ашаганны йотып — уста́вившись голо́дными глаза́ми; обли́зываясь, обли́зывая гу́бы
ашаганны кан итеп косу — кро́вью вы́рвет (бу́дет рвать), наизна́нку вы́вернет (перевернёт, переворо́тит) с кро́вью
ашаганы бал да май — в меду́ и ма́сле купа́ется; ца́рское пита́ние ( у кого); как сыр в ма́сле ката́ется
ашап туймаганны ялап туймассың — пе́ред сме́ртью не нады́шишься; е́сли ло́жкой не нае́лся, языко́м не нали́жешься
ашарга (ашарына) сорамый — есть (хле́ба) не про́сит; за плеча́ми не виси́т
ашарга сорый — шутл.; ирон. есть (ка́ши) про́сит ( обувь)
ашардай булып (итеп) карау — глаза́ми есть (пожира́ть)
ашау байдан, үлем (әҗәл) Ходайдан — шутл.; ирон. о харча́х - бай, а о сме́рти Бог позабо́тится (забо́тится); харчи́ (у него́) хозя́йские, а смерть - от Бо́га
ашау өчен яшәү — быть рабо́м чревоуго́дия, поклоня́ться чревоуго́дию; желу́док (плоть) ублажа́ть
ашау узмау (үтмәү) — пи́ща (еда́) не прохо́дит (идёт); не мо́жет есть
- ашаган табынынатөкерүашауга алданып ач калу — шутл. оста́ться голо́дным, увлёкшись едо́й; за едо́й (из-за еды́) обе́д (за́втрак) прозева́ть
- ашаган савытына төкерү
- ашыйсын ашаган, эчәсен эчкән -
7 гербарийлаштыру
перех.гербаризи́ровать || гербариза́цияашарга яраклы үләннәрне герба́рийлаштыру — гербаризи́ровать съедо́бные тра́вы; гербариза́ция съедо́бных трав
-
8 гөмбә
сущ.1) гриб || грибно́йашарга яраклы гөмбәләр — съедо́бные грибы́
агулы гөмбәләр — ядови́тые грибы́
гөмбә эшләпәсе — грибна́я шля́пка
гөмбә исе — грибно́й за́пах
гөмбә бәлеше — грибно́й пиро́г; пиро́г из грибо́в
2) бот. трутови́кагач гөмбәсе, ку (каты) гөмбә — трутови́к; см. тж. мәшкә
3) грибо́к, головня́ || грибко́вый, головнёвыйкисәү гөмбәсе — головня́; гриб головнёвый
бәрәңге гөмбәсе — карто́фельный грибо́к
гөмбә авырулары — грибко́вые боле́зни ( растений)
4) мед. моло́чный гриб; моло́чница; плесневи́ца ( белый налёт на языке детей); грибо́к || грибко́выйгөмбә авыруы — грибко́вое заболева́ние
5) перен. грибо́к ( для защиты от дождя или солнца)балалар мәйданчыгындагы гөмбәләрне бизәкләп буяу — раскра́сить грибки́ на де́тской площа́дке
6) перен.; прост. глу́пый (бестолко́вый, тупо́й) челове́к; глупе́ц, тупи́ца•- гөмбә үстерүче
- гөмбә үстерүчелек
- гөмбә юаны
- гөмбә корты
- гөмбә яңгыры••гөмбә бәлеше — прост. бе́столочь
-
9 җимеш
сущ.1) плод, фрукт || плодо́вый, фрукто́вый; см. тж. җиләк-җимешашарга яраклы җимеш — съедо́бный плод (фрукт)
кипкән (киптерелгән) җимешләр — сушёные плоды́, сухофру́кты
коелган җимеш — па́далица, па́данец
җимеш агачлары — плодо́вые (фрукто́вые) дере́вья
••агач җимеше белән, адәм эше белән дан ала — погов. де́рево сла́вится плода́ми, а челове́к - дела́ми
2) перен. плод, проду́кт, порожде́ние, результа́ткүпьеллык хезмәт җимешләре — плоды́ многоле́тнего труда́
3) плодо- ( в сложных словах)җимеш питомнигы — плодопито́мник
җимеш үстерүчелек — плодово́дство
җимеш сабы бот. — плодоно́жка
җимеш үстерүче — плодово́д, садово́д
җимеш үстерү совхозы — плодово́дческий совхо́з
•- җимеш бирү
- җимеш бирүче
- җимеш бирә торган
- җимеш корткычы
- җимеш коңгызы
- җимеш филчеге
- җимеш сабы
- җимеш суы
- җимеш тирәлеге
- җимеш уты
- җимеш шикәре
См. также в других словарях:
лотос — Ашарга яраклы җимеш бирә һәм зур матур чәчәк ата торган көньяк су үсемлеге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лох — Ашарга яраклы җимеш бирә торган, хуш ислә чәчәкле, көмешсыман тар яфраклы куак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чикләвек — 1. Каеннар семь. каты кабыклы, ашарга яраклы җимеш (төш) бирә торган куак яки агач; урман чикләвеге. Шул агачның каты кабыклы җимеше 2. Каты кабыклы, күбесенчә ашарга яраклы җимеш (төш) бирә торган берничә төрле агачның яки җимешләренең гомуми… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
артишок — Оешма чәчәклеләр семь. чәчәкләренең аски итләч өлешләре ашарга яраклы үләнчел үсемлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әзерләү — 1. Нәр. б. файдаланырлык, әзер хәлгә китерү. Берәр очракка багышлап, берәр нәрсә хәстәрләү. Берәр нәрсәне кирәк кадәр күләмдә җайлап, барлап, табып, тутырып кую 2. Нәр. б. үтәү өстендә эшләү, нәр. б. эшкәртү дәрес әзерләргә утырды 3. Ясау дару ә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җимеш — 1. Ябык орлыклы үсемлекләрнең чәчәк койганнан соң барлыкка килә торган орлыклыгы 2. Кайбер агач һәм куакларның ашарга яраклы сусыл, итләч орлык тышчасы (мәс. чия). Кайбер шундый җимешләрнең атамасы составында килә (кара җимеш, йөзем җимеше, хөрмә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
игуана — Җылы якларда яши торган һәм ите ашарга яраклы озын кәлтә елан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имән — Яфраклары челтәр кырыйлы, каты үзагачлы зур юан агач. с. Шул агачтан ясалган. ИМӘН АЛМАСЫ – Имән яфрагында аклы кызыллы кечкенә алма сыман түгәрәк шар; гало. ИМӘН БАРМАК – Баш һәм урта бармаклар арасындагы бармак; ишарә бармак. ИМӘН БОРЫН – Тау… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
какы — Кәбестәсыманнар семь. сабагы ашарга яраклы үлән үсемлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
караҗиләк — диал). – Ылыслы урманда җиргә сырышып үсә торган, ашарга яраклы күксел кара җимешле вак куак: рус. Черника … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көртмәле — диал). – Ылыслы урманда җиргә сырышып үсә торган, ашарга яраклы күксел кара җимешле вак куак: рус. Черника … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге